tag:blogger.com,1999:blog-24337820.post7100713516116784086..comments2022-10-25T04:22:56.588-07:00Comments on «« САРСМАЗ ☮ SARSMAZ »» <br> «« سارسماز »»: Magtymguly günleri üçin yazylan makala - ماغتیمغولی گونلری اوچین یازیلان مقالهilgerek.blogspot.comhttp://www.blogger.com/profile/11610272198205634811noreply@blogger.comBlogger1125tag:blogger.com,1999:blog-24337820.post-43467744542494899722008-05-18T10:27:00.000-07:002008-05-18T10:27:00.000-07:00تاريخ دا آدي بللي توركمن عاليمي ، يازيجي - شاهير ع...<B>تاريخ دا آدي بللي توركمن عاليمي ، يازيجي - شاهير عمادالدين نسيمي دؤره دن اثرلري بيلن عثمانلي لارينگ ادبي ديلينينگ دويبين توتسادا تؤركمن ادبي ديلينه ايمتيليشي بولمان دير .ه<BR/><BR/> توركمن ادبيياتينا خاص ياقين لاشان اثرلري دؤولت محمد آزادي ، نورمحمد عندليب ، شابنده و شيدايي داغي لار ماغتيمغولينگ اؤنگ سيراسي دؤره دن هم بولسالار، ماغتيمغولينينگ ادبييات ميدانينا گلمگي بيلن توركمن ادبيياتينينگ تاريخيندا تأزه بير يول تأزه بير دؤوير باشلانيار ، شوندان بيلأك هم توركمن ادبيياتي اؤز اصوليني ، ماضمونيني و دأبيني باشغا خالقلارينگ ادبيياتيندان تاپاوتلانديريپ اوغرايار. بيله ديديگميز ماغتيمغولي دان اونگ تركمن ادبياتي يوق ديديگميز دأل ، تركمن ادبيياتي هم باشغا توركي خالق لارينگ ادبيياتي يالي اؤز كؤكيني ميلادي 7- نجي عاصرينگ اورتالاريندان اورخون يني سيي يازغي لاريندان آليپ غاييتيان دير . بو ادبييات شوندان بيلاك هم دورا بارا اؤزله شيپ اوغران دير . ماغتيمغولي بولسا شول گچميش دن اوغير آليپ پأهيم پايخاصي بيلن بو ادبيياتي ميللليك درجه سينه يتيرندير . ه<BR/><BR/> اؤزبوليشلي ادبيياتينگ نامه نيشانالاري بولمالي ديپ سورالماغي هم مومكين . جوغاپدا ديمك بولار هر بير خالقينگ صونغاتي و ايلايتادا ادبيياتي اؤزينه ماخصوص تانالجاق بولسا شول اثرلر اؤز خالقينينگ دورموش ياغدايينيگ ،گچميشينيگ ،مدنييتينيگ ،غيليق حاصييتي نينگ و ديلينيگ آراسسا بياني بولمالي دير .ه<BR/><BR/> دونيأ بويونچا بييك و مشهور اثرلر اهلي خالقينگ آنگيندا موديمي ير توتماغينينگ سبأبكأري اول يأديگأرليگ لري دؤره دن آدام لارينگ اؤز خالقينا وه پادارليغي دير.اؤز خالقينگا وه پادار بولماق اؤز مدنييتينگه و گچميشينگه وه پادار بولماق دير. شيله حأصييت لي دؤران اثرده ، بير حيلي اؤزينأ دارتيجي گويچ دؤره يار . شونينك اوچين هم بو اثرلر ، دوزده مال باقيپ يوره ن چوپان- چولوق لار ، بازار آدام لار و عيليم لي بيليم لي يوقار اوقووي گچيره ن لري دنگ درجه ده اؤزينه چكيپ بيليار . اوقاندا اؤز ديلي ، ماضمون لار اؤزينه ماخصوص بولان كؤپ چيليك مسئله لري آراپ دوران و سؤزلر اؤزي بيلن ياشاپ يؤره ن فولكلوردان پيدالانيلان، بيله بولان اثري اوقوجي و دينگليجي ياشايشينينگ بؤلگي حاساپ لايار و باغرينا غيسيار .ه<BR/><BR/> ماغتيمغولي نينگ اثرينه سر سالانگدا روحي جبيسليك دوييليار . دورموشا اوتغاشيقلي ماضمون لار حايران غالديريار. شيله خاصييت لره ايه ريپ دؤره ديلن اثري ، اوزاق يولي سؤكيپ آذقا اكيتمأگه گلن دينگليجي ، باري يوغي ايكي ساني اينريني بريپ اول كيتابي آليپ غايديپ دولينداقي تورباسينينگ ايچيندا عومير چويشه سي يالي ساقلاپ، اوقادماجاق چاغاسيني شول كيتاپ سبأب لي ملا هم بريپ بيليار.ه<BR/><BR/> ماغتيمغولي نينگ تؤركمن ميللي ادبيياتينا گيريزن يولي و اصولي اؤزيندن سونگقي ادبييات تاريخيميزي بوتين له يين ديين يالي اؤز حؤكمي رووان ليغنا ساليار، بو اصول خالق آراسيندا أگيرت تأثير غوياني اوچين سونگقي دوويرلره چنلي شاهيرلار اوني اويدگتمأگه و اويدگه شيك ليك گيريزمأگه هم هوواتيرليق گؤركزيارلار .مونگا سباپ بولان ، ماغتيمغولي چا يازماغي و دؤره دمگي خالقينگ اؤزي هم طالاب اديپ دير . شيله ياغداي ييگريمينجي عاصرينگ اورتالارنا چنلي دووام اديار ، يؤنه ماغتيمغولينگ توركمن ادبيياتيندا غالديران ايزي هيچ هاچان ييتمأن دووام اتجك دير.ه<BR/><BR/> ديل هر بير ميللتي بير بيريندن تاپاوتلانديريان المنت لرينگ ايلكينجيسي دير. ديل ميللت لرينگ بايليغي و بارليغي دير، ديلي بولماديق خالق ميللت بوليپ بيلمز . شونينگ اوچين خالق لاري بير ميللت حؤكمونده ياشاماغينا بؤوت بوليان لار، خالق لاري باشغا خالق لارا يوغيريپ يتيرجك بوليان لار ايلكي باشدا شول ميللتينگ ديليني هورلاپ ييتيرمأگه چاليشيار(استحاله ي قومي). ماغتيمغولي اونگده گؤريجيليگي بيلن ديل مسئله سينه ميللي غاراييش بيلن باقيار.ه<BR/><BR/>سرحوش بوليپ چيقار، جيگر داغلانماز<BR/><BR/>داشلاري سينديرار ، يولي باغلانماز<BR/><BR/>گؤزوم غايرا دوشمز ، كونگول اگلنمز<BR/><BR/>ماغتيمغولي ، سؤزلأر ديلي توركمنينگ<BR/><BR/>ماغتيمغولي نينگ ياشان دؤوري چيلشيريملي دؤوير بولوپ دير، بير طاراپ دان ، دين دان اؤز نپ لرنه پيدالانيان خيوه خان ليق لاري توركمن توپراغينا گؤز غارالديپ اوراماغي ، اول بير طاراپ دان روسيه امپراتورليغي دورابارا اورتا آسيا آرالاشيپ باشلاماغي و ايرانينگ غانخور پاديشالاري تؤوه رگ داشينداقي ميللت لري سالغيت گؤزلري بيلن باقيشي ماغتيمغولي اوچين حووپ لي دؤوير بولوپ گؤرينيار. ه<BR/><BR/>عاشيق لاردان اؤتدي عشقينگ هوواسي<BR/><BR/>تارتيلدي يازيلدي دوزخ پرده سي<BR/><BR/>داغدان آشيپ غيزيل باشينگ اورداسي<BR/><BR/>گؤزه ل ايليم ويران قيلدي نيلايين<BR/><BR/> داغينيق توركمن طايپالاري ، چارواچيليق دا گؤچمن ياغداي دا ياشاپ يؤه رن توركمنينگ گلجگيني غارانگقي گؤريان لارينگ بيريسي ماغتيمغولي بوليار. اول داغينيق توركمن لرينگ بير خالق شكلينده اؤز ميللي ليك لريني تاپماغني طالاپ اديأر . ميللي ليگني تاپجاق خالق هم ايلكي باشدان اؤز ديلينه ايه بولوپ تاريخينا غوانمالي . تاريخينگ باشلانغيجي اينسانلار اؤز ديلين تاپيپ يازووا گچمگي بيلن باشلانيار . ماغتيمغولي هم اؤز فراساتي بيلن غوشغي لاريندا توركمنينگ ديليني آراسسا گؤرنيشده خالقينا هؤديرله يأر . شيله ديل بيلن غوشيلان غوشغي اول خالقينگ يوره گينده اوتيريار ، اؤز باشينا گلجك بلاني تيز دوشينيأر ، بايليغنا و بارليغنا غووانيپ بيليأر. ماغتيمغولي بولسا اؤز ديلين تاپان مللتينه غوشغي لارني دورلي گؤرنيشده دؤره ديپ بريأر .ه<BR/><BR/>ماغتيمغولي سؤزله ، هرنه بيله نينگ ،ه<BR/><BR/>اؤزينگه كمليك بيل ، آييتمان اؤله نينگ ،ه<BR/><BR/>تاراشلاپ شاغلاتغين ، كونگله گله نينگ ،ه<BR/><BR/>سندن سونگقي لارا يادگار بولار،ه<BR/><BR/> شيله ليك بيلن ميلادي 18- نجي عاصيردان بيلأك دورا بارا توركمن اؤز مللي ليگني تاپيپ باشلايار . بييك شاهير ماغتيمغولي ، خالقي نينگ مللي تالاپ لاري اساسيندا بيرلشمگني و آغزي بير بولماق لارني استه يأر . ه<BR/><BR/>ايندي بو گون ماغتيمغولي توركمن لر اوچين دينگه بير شاهير دأل ، ايسم اولارينگ ديليني دونيا باقي سايرادان شاهير ، توركمن مللي ليك ايناميني دؤره دن يولباشچي و توركمن ادبيياتينا اؤز بوليشلي اصول و دأپ غويان عاليم ديپ تاناليار . شيله شخصيتي نأچه اولي لاسانگ هم اؤته گچمه يأنگ . ماغتيمغوليني حورماتلاماق توركمني حورماتلاماق ، ماغتيمغوليني بيگلتمك توركمن تاريخيني و بارليغيني ديكلتمك دير . ه<BR/><BR/>( صحرا هپده ناماسينينگ ماغتيمغولي حاقدا يايرادان ( ويژه نامه ) سيندان آليندي – ارديبهشت 78 )ه <BR/>منبع:ه<BR/><A HREF="http://nokhbeganegomishan.blogfa.com/post-87.aspx" REL="nofollow">نخبگان کومیش دپه</A></B>ilgerek.blogspot.comhttps://www.blogger.com/profile/11610272198205634811noreply@blogger.com