 |
| ختای دا سالئرلارئنگ جمغیتی |
خ. اونق - ختای دا یاشایان سالئر تورکمنلرینینگ٬ تاریخدا سیاسی- جمغئیتچیلیک حرکتلری بولوپ می؟ اگر شیله واقا بولان بولسا٬ اونونگ نأهیلی آلئنئپ بارئلئشی حقدا آزدا - کأنده گوررینگ برسنگیز!؟
چاری آتدایف - بولوپدئر. ۱۷۸۱-نجی یئلدا یرلی ایلاتئنگ وکیللری بیلن سالئرلار «تسین» پادیشالئغئنا غارشی غوزغالانگ توروزوپدئرلار.
چاری آتدایف - بولوپدئر. ۱۷۸۱-نجی یئلدا یرلی ایلاتئنگ وکیللری بیلن سالئرلار «تسین» پادیشالئغئنا غارشی غوزغالانگ توروزوپدئرلار.
بوغوزغالانگ سین خوآ شأهریستانئ بیلن غان سوی ولایاتئنئنگ آراسئندا بولوپدئر. ایلکی باشدا اونگا موغالیملارئنگ آراسئنداقی غارشیلاشئقلار سبأپ بولان بولسا٬ سونگرا اولالئشئپ٬ "تسین" پادیشالئغئنا غارشی غوزغالانگا اؤوریلیپدیر. اوندا ۳۰ مونگه غولای آدام گؤنی "لانچزشو" شأهرینه یؤریش ادیپدیرلر. بو شأهری ایه لأنلریندن سونگ٬ گونباتار اولکه لرینه طاراپ اوغراپدئرلار. تؤرت آیدان هم کؤپ اوزاغا چکن غان دؤکوشیکلی سؤوشلردن سونگ٬ غوزغالانگ باسئلئپ یاتئرئلئپدئر. تسین حکومتی غوزغالانگچئلاردان و اولارئنگ مشغله لارئندان غاضاپلی اؤچ آلئپدئرلار. غوزغالانگا غاتناشانلاری هم اولارا کمک ادن ییگید چئقانلارئنگ همه سینی اؤلیم جزاسئنا سزه وار ادیپدیرلر. عیاللاری بولسا٬ "سین تسی آشا" اوغرادئپ٬ چورولارا - غئرناقلارا اؤوریپدیرلر. اولارئنگ چاغالارئنی بولسا٬ "یون شاشا" اولکه لرینه طاراپ اوغرادئپدئرلار.
خ. اونق - بو واقالار اولارئنگ جمغئیت سانئنا نأمه تأثیر غالدئرئپدئر؟
چاری آتدایف - بو واقا-دا٬ ۵ مونگه غولای آدام غوزغالانگی باسئلئپ یاتئرئلاندان سونگ٬ اؤلدیریلیأر. شیله لیکده بو غئزغئنچئلئق٬ اول یرده یاشایان سالئرلارئنگ جمغیت سانئنئنگ آزالماغئنا اولی تأثیر غالدئرئپدئر. بو باراداقی ماغلوماتلار نمتس (آلمانیا) سیاحاتچیسی «استفان رینگو»-نینگ مقالاسئندا بریلیأر. /بییک آزاد ادیشیلیک٬ ۱۹۴۹-نجی یئل/.
«غان سوی» سالئرلاری بیلن «پین خای» سالئرلارئنئنگ آراسئندا یاقئن آراغاتناشئقلار بولوپ٬ بیری-بیرینه گلیپ-گیدیپ دوروپدئرلار.
همیشه غولای غاتناشئق ادیپ٬ بیله یاشاشماقلاری اؤسوش درجه سینه اولی تأثیر ادیپدیر. یؤنه اولارئنگ اؤسوشلری قایدالی بولماندئر. سالئرلار بییک آزاد ادبجیلیک سؤوشدن سونگقی ۳۳ یئلئنگ ایچینده ۱/۱ اسسه (گؤتریم) کؤپلیپدیرلر. یؤنه شو ۳۳ یئلئنگ دینگه ۱۱ یئلئندا اؤسویش بولوپدئر. مثال اوچین ۱۰۵۹-نجی یئللار غان سوی ولایاتئنئنگ سالئرلارئنئنگ اؤنگکی یئلئنا غارانئنگدا ۳ مونگ ۹۲۰ آدام آزالئپدئر. ۱۹۶۰-نجی یئلدا ینه-ده٬ ۳ مونگ ۲۷۲ آدام کؤپلیپدیر. بولارئنگ همه سی آرام اؤسویش خاساپلانئپدئر. ۱۹۷۴ - نجی یئلدا غان سوی سالئرلاری اؤنگ یانئنداقی یئلا غارانئنگدا ینه-ده٬ ۳۹ مونگ آدام٬ ۱۹۷۵-نجی یئلدا بولسا٬ اوندان اؤنگکی يئلا غارانئنگدا ۴۸۸ آدام٬ کؤپلیپدیر. ایکی یئلئنگ دووامئندا ایلاتئنئنگ سانی ۱۰ اسسه دن هم آرتئپدئر.
یوقاردا گؤرکزیلن سانلار غان سوی داقی سالئرلارئنگ اؤسویش گؤوریمینینگ اولودئغئنی گؤرکزیأر. ۱۹۸۵-نجی یئلدا "جی شی شان" شأهریستانئندا گچیریلن بارلاغلارا گؤرأ٬ ۱- ۱۴ یاشا چنلی اؤسویش ۲۶-/۳۰ گؤتریم بولوپدئر٬ ۱۵-۶۵ یاشداقئلار ۶۵/۱ گؤتریم٬ ۶۵ یاشدان اولولارئنگقی بولسا٬ ۴/۴۱ گؤتریم بولوپدئر.
خ. اونق - سالئرلارئنگ دورموش توی دأپ - دستورلاری حقدا اؤورندینگیزمی؟
چاری آتدایف - البتَه٬ اول یرده سالئرلار اسلام دأپ - دستورلارئنا تابئنلئقدا٬ قدیمدان ایر اؤیلندیرمک٬ ایر چئقارماق دأپلری بولوپدئر. غئزا ۹ یاشدا٬ اوغلانا ۱۲ یاشدا توی توتماغا رخصات ادیلیپدیر. دورموشا چئقجاق غئز اؤیدن چئقمان اوتوروپ٬ تیکین-دوقما ایشلری بیلن مشغوللانئپدئر. اوغلان ایلکی غئزا یوزیک فاوشورئپ دئر. یؤنه غئزئنگ راضی لئغئندان اؤنگ اساسان اونونگ اجه سینینگ - قاقا سئنئنگ راضی لئغی٬ سونگرا انه سینینگ هم ارکک دوغانئنئنگ راضی لئغئنی آلئپدئرلار. غئزئنگ دورموشا چئقیان گونی غونگشی-غولاملار٬ و گلینینگ یاقئنلاری گلیپ٬ سئنلاپدئرلار. اونونگ غمگین آیدان آیدئملارئنی دینگلأپدیرلر. اونونگ آیدئملاری اساسان٬ اؤزی اوچین یاغشئلئق ادن آداملارا٬ تویونا کمک ادن لره منتدارلئق٬ بختلی گونونه شأریک دوغان-غارئنداشلارئنا باغئشلانئپدئر.
غئزی جورالاری بیلن اؤیدن آلئپ چئقیارلار و غایئنئنگ اؤنگونه یواشجادان دأنه سه په لأپ٬ غئزی آتا موندیریأرلر. سونگرا محلَه نینگ بوسغونی بیلن گلینی غایئن اؤیونه اوغرادیارلار.
خ. اونق - ختای جمهوریَتی دؤردیلندن بیلأک٬ تأزه اساسی قانون بویونچا٬ یاشلارئنگ آراسئندا اؤیلنمه یاشی اؤزگریپ می دیر؟
چاری آتدایف - هاوا٬ اولاردا ایر اؤیرمک دأبی ختای جمهوریتی دیکلدیلندن سونگ دویپلی اؤزگریپدیر. توی توتولاندا یاشلارئنگ اؤیلنمک دوزگونی ۱۷ یاشا یتندن سونگ حاسابا آلئنئپ گچیریلیأر. یورتدا هر آز سانلی ملتلرینگ قانون تایدان دنگ حقوقلئلئغی غورالیار. سالئرلار اول یرده آز سانلی ملت بولوپ تسین خای ولایتینده٬ ۱۹۵۴- نجی یئلئنگ ۲۴-نجی فورالئندا "سین خوا" سالئرلارئنگ ختای دا همه سینینگ سانی ۱۰۰ مونگدن قووراق خاساپلانیار.
خ. اونق - بو اؤورنیشیکده ناهیللی چشمه لری پیدالاندئنگ؟
چاری آتدایف - بو بارادا کؤپ چشمه لری بار. ختای تورکمنلری حقدا تاپئلان غایناقلار «غان سوی»٬ «شائو شو ژو»٬ «غان سوی ولایاتئنئنگ آز سانلی ملتلرینینگ ایلاتی»٬ آتلی کیتاپ نمتس سیاحاتچئ سی استفان رینگونئنگ «سالئرلار» آتلی مقالاسی ختای سالئرلاری بارادا بیزه آز مقداردا معلوماتلار بریأر ولین٬ اولارئنگ تأزه چشمه لری بیلن بیزینگ تارئخئمئز اوستونی یتیریلمگینه غاراشیار. ....
خ. اونق - ساغ بول برن ماغلوماتلارئنگ اوچین حورماتلی چاری آتدایف!
د. خ. اونق / نشیر ۲۰۱۴ - تورنتو
خ. اونق - بو واقالار اولارئنگ جمغئیت سانئنا نأمه تأثیر غالدئرئپدئر؟
چاری آتدایف - بو واقا-دا٬ ۵ مونگه غولای آدام غوزغالانگی باسئلئپ یاتئرئلاندان سونگ٬ اؤلدیریلیأر. شیله لیکده بو غئزغئنچئلئق٬ اول یرده یاشایان سالئرلارئنگ جمغیت سانئنئنگ آزالماغئنا اولی تأثیر غالدئرئپدئر. بو باراداقی ماغلوماتلار نمتس (آلمانیا) سیاحاتچیسی «استفان رینگو»-نینگ مقالاسئندا بریلیأر. /بییک آزاد ادیشیلیک٬ ۱۹۴۹-نجی یئل/.
«غان سوی» سالئرلاری بیلن «پین خای» سالئرلارئنئنگ آراسئندا یاقئن آراغاتناشئقلار بولوپ٬ بیری-بیرینه گلیپ-گیدیپ دوروپدئرلار.
 |
| Uygur
Nation in China |
یوقاردا گؤرکزیلن سانلار غان سوی داقی سالئرلارئنگ اؤسویش گؤوریمینینگ اولودئغئنی گؤرکزیأر. ۱۹۸۵-نجی یئلدا "جی شی شان" شأهریستانئندا گچیریلن بارلاغلارا گؤرأ٬ ۱- ۱۴ یاشا چنلی اؤسویش ۲۶-/۳۰ گؤتریم بولوپدئر٬ ۱۵-۶۵ یاشداقئلار ۶۵/۱ گؤتریم٬ ۶۵ یاشدان اولولارئنگقی بولسا٬ ۴/۴۱ گؤتریم بولوپدئر.
خ. اونق - سالئرلارئنگ دورموش توی دأپ - دستورلاری حقدا اؤورندینگیزمی؟
چاری آتدایف - البتَه٬ اول یرده سالئرلار اسلام دأپ - دستورلارئنا تابئنلئقدا٬ قدیمدان ایر اؤیلندیرمک٬ ایر چئقارماق دأپلری بولوپدئر. غئزا ۹ یاشدا٬ اوغلانا ۱۲ یاشدا توی توتماغا رخصات ادیلیپدیر. دورموشا چئقجاق غئز اؤیدن چئقمان اوتوروپ٬ تیکین-دوقما ایشلری بیلن مشغوللانئپدئر. اوغلان ایلکی غئزا یوزیک فاوشورئپ دئر. یؤنه غئزئنگ راضی لئغئندان اؤنگ اساسان اونونگ اجه سینینگ - قاقا سئنئنگ راضی لئغی٬ سونگرا انه سینینگ هم ارکک دوغانئنئنگ راضی لئغئنی آلئپدئرلار. غئزئنگ دورموشا چئقیان گونی غونگشی-غولاملار٬ و گلینینگ یاقئنلاری گلیپ٬ سئنلاپدئرلار. اونونگ غمگین آیدان آیدئملارئنی دینگلأپدیرلر. اونونگ آیدئملاری اساسان٬ اؤزی اوچین یاغشئلئق ادن آداملارا٬ تویونا کمک ادن لره منتدارلئق٬ بختلی گونونه شأریک دوغان-غارئنداشلارئنا باغئشلانئپدئر.
غئزی جورالاری بیلن اؤیدن آلئپ چئقیارلار و غایئنئنگ اؤنگونه یواشجادان دأنه سه په لأپ٬ غئزی آتا موندیریأرلر. سونگرا محلَه نینگ بوسغونی بیلن گلینی غایئن اؤیونه اوغرادیارلار.
خ. اونق - ختای جمهوریَتی دؤردیلندن بیلأک٬ تأزه اساسی قانون بویونچا٬ یاشلارئنگ آراسئندا اؤیلنمه یاشی اؤزگریپ می دیر؟
چاری آتدایف - هاوا٬ اولاردا ایر اؤیرمک دأبی ختای جمهوریتی دیکلدیلندن سونگ دویپلی اؤزگریپدیر. توی توتولاندا یاشلارئنگ اؤیلنمک دوزگونی ۱۷ یاشا یتندن سونگ حاسابا آلئنئپ گچیریلیأر. یورتدا هر آز سانلی ملتلرینگ قانون تایدان دنگ حقوقلئلئغی غورالیار. سالئرلار اول یرده آز سانلی ملت بولوپ تسین خای ولایتینده٬ ۱۹۵۴- نجی یئلئنگ ۲۴-نجی فورالئندا "سین خوا" سالئرلارئنگ ختای دا همه سینینگ سانی ۱۰۰ مونگدن قووراق خاساپلانیار.
خ. اونق - بو اؤورنیشیکده ناهیللی چشمه لری پیدالاندئنگ؟
چاری آتدایف - بو بارادا کؤپ چشمه لری بار. ختای تورکمنلری حقدا تاپئلان غایناقلار «غان سوی»٬ «شائو شو ژو»٬ «غان سوی ولایاتئنئنگ آز سانلی ملتلرینینگ ایلاتی»٬ آتلی کیتاپ نمتس سیاحاتچئ سی استفان رینگونئنگ «سالئرلار» آتلی مقالاسی ختای سالئرلاری بارادا بیزه آز مقداردا معلوماتلار بریأر ولین٬ اولارئنگ تأزه چشمه لری بیلن بیزینگ تارئخئمئز اوستونی یتیریلمگینه غاراشیار. ....
خ. اونق - ساغ بول برن ماغلوماتلارئنگ اوچین حورماتلی چاری آتدایف!
خانگلدی اونق
تورکمنیستانئنگ مینیسترلر کابینتینینگ یانئنداقی
تاریخ انستیتوتئنئنگ اولی علمی ایشگآری٬
تاریخ علئملارئنئنگ کاندیداتی -
۱۹۹۹ یئل.
تورکمنیستانئنگ مینیسترلر کابینتینینگ یانئنداقی
تاریخ انستیتوتئنئنگ اولی علمی ایشگآری٬
تاریخ علئملارئنئنگ کاندیداتی -
۱۹۹۹ یئل.
د. خ. اونق / نشیر ۲۰۱۴ - تورنتو
No comments:
Post a Comment